Wat is de ziekte van Parkinson?

OVER DE ZIEKTE VAN PARKINSON

Geschat wordt dat wereldwijd 6,3 miljoen mensen lijden aan de ziekte van Parkinson. Deze ziekte komt voor bij alle etnische groepen en culturen. Volgens de beschikbare cijfers hebben 1,2 miljoen mensen in Europa deze ziekte.¹ Als u een van deze mensen bent, weet u waarschijnlijk dat deze neurologische bewegingsstoornis steeds ernstiger wordt (progressief), de neuronen in de hersenen aantast (neurodegeneratief) en dat op dit moment nog geen genezing mogelijk is. Behandelingen zijn gericht op het bestrijden van de symptomen van de ziekte.

Hoewel de ziekte van Parkinson zich meestal na de leeftijd van 65 jaar voordoet, komt de ziekte ook voor bij jongere mensen. Ongeveer 15% van de patiënten krijgt de ziekte van Parkinson vóór het 50e levensjaar.¹

Tijdens het verdere verloop van de ziekte van Parkinson neemt de mate van invaliditeit toe, waardoor dagelijkse activiteiten zoals douchen of aankleden moeilijk of onmogelijk worden. Veel van de symptomen van de ziekte van Parkinson hebben te maken met de motoriek (het vermogen om  controle uit te oefenen over uw spieren en bewegingen).

DE VIER PRIMAIRE SYMPTOMEN VAN DE ZIEKTE VAN PARKINSON

• Tremor (onwillekeurig, ritmisch beven van ledematen, het hoofd of het hele lichaam)
  Het bekendste symptoom van de ziekte van Parkinson begint vaak met af en toe beven in een vinger, dat zich gaandeweg over de hele arm verspreidt. Het beven kan zich voordoen in slechts een deel of aan één zijde van het lichaam, vooral in de beginfase van de ziekte. Niet iedereen met de ziekte van Parkinson heeft last van beven.
• Rigiditeit (stijf- of stramheid van ledematen of gewrichten)
  De spierstijfheid die optreedt bij de ziekte van Parkinson, begint vaak in de benen en de nek. De meeste mensen hebben last van stijfheid. De spieren zijn gespannen en trekken zich samen en sommige mensen ervaren naast stijfheid soms ook pijn.
• Bradykinesie of akinesie (traag of niet bewegen)
  Bradykinesie is een van de klassieke symptomen van de ziekte van Parkinson. Na verloop van tijd ontwikkelt iemand met de ziekte van Parkinson vaak een voorover gebogen houding en een trage, schuifelende tred. Ook kunnen mensen problemen ondervinden bij het starten en voortzetten van een beweging. Na een aantal jaar kunnen zij ook last krijgen van akinesie: de patiënt "bevriest" in zijn bewegingen en kan zich mogelijk helemaal niet meer bewegen.
• Houdingsinstabiliteit (evenwichts- en coördinatieproblemen)
  Mensen met houdingsinstabiliteit staan vaak in een voorover gebogen houding, met gebogen hoofd en afhangende schouders. Ze ontwikkelen vaak een voorover of achterover leunende houding, waardoor ze gemakkelijk komen te vallen en letsel oplopen. Mensen met een achterover gebogen houding hebben vaak de neiging onvrijwillig achteruit te lopen (retropulsie).

OORZAKEN VAN DE ZIEKTE VAN PARKINSON

De ziekte van Parkinson wordt veroorzaakt door degeneratie van een klein gedeelte van de hersenen, de zogenaamde substantia nigra  ("zwarte stof" of zwarte kernen). Als de hersencellen in de substantia nigra afsterven, krijgen de hersenen een tekort aan de stof dopamine.

Dopamine is een neurotransmitter die nodig is om de communicatie mogelijk te maken tussen de hersencellen die de bewegingscontrole regelen. Een verminderde hoeveelheid dopamine leidt tot de symptomen van de ziekte van Parkinson. Volgens de National Parkinson Foundation zijn 80% van de cellen die dopamine produceren, al verloren gegaan voordat de eerste motorische symptomen van de ziekte van Parkinson zichtbaar worden.²

Met het afnemen van de dopamine in de loop der tijd brengt de ziekte van Parkinson steeds meer beperkingen met zich mee. Als u lijdt aan de ziekte van Parkinson, heeft u misschien moeite met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals uit een stoel opstaan of door de kamer lopen. Bij het voortschrijden van de ziekte worden mensen soms rolstoelafhankelijk of bedlegerig.

BEHANDELINGSOPTIES VOOR PARKINSON

Medicatie

Voor de behandeling van parkinson wordt een aantal geneesmiddelen gebruikt. Deze geneesmiddelen kunnen in een vroeg stadium van de ziekte helpen, maar na verloop van tijd verliezen ze over het algemeen geleidelijk hun werking.

Welk type geneesmiddel u krijgt voorgeschreven van uw arts, hangt af van uw symptomen en behoeften.

ONDERSTEUNENDE THERAPIEËN

In een vroeg stadium na de diagnose van uw parkinson, raadt uw arts u mogelijk aan uw leefstijl te veranderen en bepaalde therapieën te ondergaan die sommige symptomen van de ziekte helpen te verlichten of helpen in uw dagelijks leven. Enkele ondersteunende therapieën die vaak worden aanbevolen:

• fysiotherapie;
• ergotherapie;
• spraak- en taaltherapie;
• dieetaanpassingen.

DIEPE HERSENSTIMULATIE (DBS)

Voor sommige patiënten waarbij de medicatie niet meer voldoende werkt, kan diepe hersenstimulatie (deep brain stimulation - DBS) mogelijk een optie zijn om de bewegingssymptomen van hun parkinson onder controle te houden.

DBS-therapie is een behandelingsvorm waarbij elektrische pulsen worden afgegeven aan de specifieke doelgebieden in de hersenen die de bewegingscontrole regelen. Hiervoor is een operatie nodig om de geleidingsdraden in te brengen in de hersenen, deze via een verlengdraad te verbinden met een neurostimulator en die daarna onder de huid in de borst of buik in te brengen.

Lees meer over diepe hersenstimulatie (DBS).

MEER INFORMATIE OVER DE ZIEKTE VAN PARKINSON

De volgende organisaties patiënten met de ziekte van Parkinson en hun gezin/familie informatie en steun.