Wat is epilepsie?

Epilepsie is een aandoening waaraan alleen in Europa al meer dan zes miljoen mensen lijden.¹ In Nederland wordt het aantal patiënten met epilepsie geschat op 200.000.² De aandoening treedt vaak op in de kindertijd of na het vijftigste levensjaar. Epilepsie wordt gekenmerkt door herhaaldelijk optredende epileptische aanvallen. In een klinische studie is aangetoond dat DBS-therapie (diepe hersenstimulatie) ook voor mensen met epilepsie kan leiden tot een aanzienlijke verbetering van de kwaliteit van leven³.

Wat is epilepsie en hoe manifesteert het zich?

Het begrip 'epilepsie' omvat verscheidene hersenstoornissen. Deze worden gekenmerkt door terugkerende epileptische aanvallen⁴. Een epileptische aanval komt voort uit een kortstondige overmatige ontlading van zenuwcellen⁴. De aanval tast de waarneming en het gedrag van de getroffene aan, en leidt tot ongecontroleerde bewegingen, afwijkende emoties en verwardheid.⁵

Bij een derde van de patiënten treedt de epilepsie al heel vroeg op, vaak al in de kinderjaren. De aandoening kan echter ook op latere leeftijd optreden: bij een derde van de patiënten gebeurt dat pas na het zestigste jaar. Epilepsie heeft geen constant ziekteverloop. Wanneer de aandoening zich voor het eerst manifesteert tussen het eerste en het tiende jaar, verdwijnen de aanvallen vaak op latere leeftijd weer. Bij sommige patiënten heeft de aandoening echter een chronisch karakter, waarbij het ziekteverloop verslechtert⁶. Epilepsie-patiënten hebben vaak een sterk verminderde kwaliteit van leven, met bijkomende psychische aandoeningen als depressie en angstgevoelens⁷. Zware epileptische aanvallen en de gevolgen van daaruit voortvloeiende valpartijen kunnen leiden tot letsel en andere aandoeningen, alsmede een verminderde kwaliteit van leven.⁸

Epileptische aanvallen zijn onder te verdelen in twee hoofdgroepen:

• Plaatsgebonden (focale of partiële) aanvallen: Deze beginnen in een bepaald gedeelte van de hersenen, maar kunnen zich van daaruit door de gehele hersenen verspreiden. Er is een overmatige ontlading van zenuwcellen op één plek. De plek van deze ontlading wordt ook wel de epileptische haard of focus genoemd.
• Gegeneraliseerde aanvallen: Het ziekteproces en de symptomen zijn niet terug te herleiden naar een bepaald gebied in de hersenen. In tegenstelling tot epilepsie met focale (plaatsgebonden) aanvallen begint gegeneraliseerde epilepsie dus niet bij een lokale haard of focus.

Hoe ontstaat epilepsie?

Bij sommige epileptische aanvallen kan de oorzaak niet worden herleid tot een bepaalde hersen- of stofwisselingsstoornis. Artsen spreken dan van idiopathische epilepsie. Wanneer de aanvallen wel een duidelijke oorzaak hebben, spreekt men van symptomatische epilepsie. Symptomatische epilepsie kan vele oorzaken hebben:

• hersenbeschadiging door zuurstofgebrek, bijvoorbeeld rond de geboorte of als gevolg van misvormde bloedvaten;
• afwijkingen in de structuur van het hersenweefsel;
• hersentumoren;
• schedel- of hersenletsel als gevolg van een ongeval;
• herseninfectie (encefalitis) door bacteriën zoals meningokokken, mazelen, hepatitis C of teken-encefalitis (FSME-virus);
• stofwisselingsziekten.

Epileptische aanvallen kunnen soms ook een acuut gevolg zijn van lichamelijke spanningen (bijvoorbeeld door langdurig slaapgebrek), koorts en overmatig alcohol- of drugsgebruik.

Volgende: Behandelingsopties