Wat zijn spataderen?

Spataderen zien er vaak uit als kronkelende, blauwpaarse bloedvaten in de benen. Ze kunnen pijnlijke benen of kuiten veroorzaken. Ongeveer 25 van de 100 mensen krijgen spataderen. Ze komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.¹ Boven de 80 jaar heeft 75% van de mensen last van spataderen.²

Wat zijn spataderen?

Spataderen zijn verwijde bloedvaten. Spataderen kunnen ontstaan doordat de klepjes in de aderen (in de benen) niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Daardoor worden de aderen nog wijder.

Zo werkt het

Aderen vervoeren bloed naar het hart. In de benen moet het bloed tegen de zwaartekracht in omhoog worden gestuwd. Klepjes in de aderen verhinderen dat het bloed terugstroomt. Als deze klepjes niet meer goed sluiten, stroomt het bloed terug. Door de hogere druk rekt de ader in het been nog meer uit, en ontstaat een spatader.

Oorzaak van spataderen

Het is niet duidelijk waardoor spataderen precies ontstaan. Er zijn twee soorten lichamelijke oorzaken mogelijk: in de ader zelf of aan de klepjes.

• De ader wordt wijder, met als gevolg dat de klepjes niet goed meer sluiten. Men vermoedt dat de ader minder elastisch wordt door afwijkingen in de achterwand van de ader.
• De klepjes werken niet goed meer door een aangeboren afwijking of trombose.

Symptomen van spataderen

Spataderen geven lang niet altijd klachten. Klachten die regelmatig voorkomen zijn:

• jeuk;
• een zwaar, vermoeid en vaak warm gevoel in de benen;
• pijn en krampen in de benen;
• een trekkende of stekende pijn in de kuiten;
• rusteloze benen (trillingen in de benen).

Welke klachten

Als het bloed vanuit uw benen steeds moeilijker terugstroomt naar uw hart, kunt u de volgende klachten krijgen:

• De huid van uw onderbenen kan rood en schilferig worden (eczeem) of bruin verkleuren.
• De huid kan harder worden.
• Er ontstaat een zwelling rond onderbenen of enkels door ophoping van vocht.
• De spatader raakt ontstoken (te herkennen aan een rode, gezwollen, pijnlijke, harde streng op de plek van de spatader).
• U houdt een open been (een wond die slecht geneest). Dit gebeurt wanneer spataderen te laat herkend of niet behandeld worden.

Risico op spataderen

Waardoor de één wel spataderen krijgt en de ander niet, weten we niet precies. Wel kan het risico op spataderen door verschillende factoren hoger zijn.

• Als u familieleden met spataderen heeft, is het risico dat u ze ook krijgt groter.
• Hoe ouder u bent, hoe hoger het risico. Van de 100 mensen boven de 80 hebben 75 mensen spataderen.
• Vrouwen hebben vaker spataderen dan mannen.
• Overgewicht kan het risico op spataderen verhogen.
• Tijdens de zwangerschap kunnen spataderen ontstaan of erger worden. Hormonen zorgen er dan voor dat de wand van de aderen in uw benen slapper wordt.
• Als u elke dag lang moet staan of zitten, is de kans op spataderen waarschijnlijk groter.
• Als u trombose heeft gehad, heeft u meer kans op spataderen.

Diagnose

Om de diagnose spataderen te stellen, kan de arts aanvullend onderzoek laten doen. Meestal wordt er een Duplexonderzoek gedaan. Dat is een onderzoek met geluidsgolven en echografie. Door middel van ultrageluidsgolven wordt de stroming van het bloed door de aderen in beeld gebracht. Ook is zo te zien hoe de klepjes werken en waar zich vernauwingen of afsluitingen bevinden. Dit onderzoek duurt 20 tot 30 minuten en doet geen pijn. U staat met blote benen op een verhoging. U krijgt eerst gel op uw benen en de laborant beweegt met een echokop over uw huid.

Volgende: Behandelingsopties