Wat is Obesitas?

Chronische ziekte

Er werd lang gedacht dat zwaarlijvigheid of obesitas het gevolg was van een ongezonde leefstijl, maar tegenwoordig is obesitas erkend als een chronische ziekte.¹

Sinds 1975 is het percentage obesitaspatiënten over de hele wereld bijna verdriedubbeld. In 2016 hadden wereldwijd 650 miljoen mensen obesitas.² Als de trend doorzet, is de schatting dat in 2025 wereldwijd 18% van de mannen en meer dan 21% van de vrouwen obees is.³

In Nederland heeft 1% van de 20-plussers morbide obesitas. Dat betekent dat ruim 100.000 volwassenen lijden aan deze ernstigste vorm van zwaarlijvigheid. Dat blijkt uit cijfers van 2018 uit de Gezondheidsenquête en Leefstijlmonitor van het CBS en het RIVM, die voor het eerst zijn uitgesplitst naar de drie klassen van obesitas. In totaal heeft 14% in 2017 enige vorm van obesitas, ruim 2,5 keer meer dan begin jaren tachtig.⁴

Wat is obesitas en wat zijn de symptomen?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er sprake van overgewicht of obesitas wanneer iemand een abnormaal of buitengewoon grote ophoping van lichaamsvet heeft die een negatief effect kan hebben op de gezondheid.

De BMI (Body-Mass Index) wordt onder andere gebruikt om vast te stellen of iemand overgewicht of obesitas heeft. Deze wordt berekend aan de hand van het gewicht (in kilo's) en de lengte (in meters).

Uw BMI ⁵ berekenen:*
BMI = gewicht (kg) / lengte (in m)^{2 (kwadraat)}

De WHO bepaalt dat er sprake is van obesitas bij een BMI van 30 kg/m of hoger.⁵

De BMI-waarde is echter slechts een graadmeter. Er zijn meer factoren die meegenomen worden bij het bepalen of iemand obesitas heeft. Alleen een arts kan de ziekte vaststellen. Soms zijn er omstandigheden waarbij deze berekening geen teken van obesitas is (bijvoorbeeld bij kinderen, zwangere vrouwen, sportbeoefenaars met een sterk ontwikkelde spiermassa, ouderen en patiënten met aandoeningen die de BMI beïnvloeden).

* Bereken hier uw BMI.

Internationale classificatie van obesitas⁵

In Nederland noemen wij een BMI van boven de 35 al morbide obesitas.

Naast het berekenen van de BMI is ook het meten van de tailleomvang belangrijk. De tailleomvang is een eenvoudige graadmeter voor het meten van overtollig buikvet bij een volwassen persoon. Overtollig buikvet wordt, ongeacht de BMI, in verband gebracht met de ontwikkeling van stofwisselings- en bloedvatcomplicaties door obesitas.⁶

Oorzaken en risicofactoren

Obesitas ontstaat door een combinatie van verschillende oorzaken en risicofactoren.

Dit zijn voornamelijk:

• verkeerde voeding (slechte eetgewoonten, het hogere percentage suiker in bewerkte voedingsmiddelen)
• de individuele hormoonhuishouding
• de geestelijke gezondheid
• een zittende leefstijl (gebrek aan beweging)
• erfelijke aanleg

Gevolgen

Obesitas is een gevaarlijke ziekte die kan zorgen voor een domino-effect aan ernstige gezondheidsproblemen. Omdat het een chronische en progressieve ziekte is die meerdere organen in het lichaam kan aantasten, lopen mensen met morbide obesitas een medisch risico op invaliditeit of vroegtijdig overlijden.

Obesitas veroorzaakt bij patiënten tal van andere aandoeningen, waaronder:

• hoge bloeddruk
• gewrichtspijn
• hartfalen
• diabetes type 2
• ernstige ademhalingsproblemen
• apneu
• depressie

Bovendien vergroot obesitas de kans op kanker.

Andere omstandigheden die vaak worden veroorzaakt of verergerd door obesitas⁷:

Mensen met obesitas lijden vaak niet alleen aan bovenstaande gerelateerde aandoeningen, maar zijn meestal ook slachtoffer van sociale uitsluiting op hun werk of in de familiekring.

Volgende: Behandelingsopties voor obesitas