Wat is incontinentie?

Incontinentie: wat betekent dit?

Incontinentie is een aandoening waarbij u uw urine (plas) en/of ontlasting (poep) niet kunt ophouden. Dit leidt tot ongewild verlies van urine en/of ontlasting. U kunt de sluitspieren van uw blaas en/of darmen niet meer (volledig) controleren/beheersen.

Oorzaken van incontinentie

Vaak denkt men dat urine-incontinentie bij het ouder worden hoort of onvermijdelijk is na een bevalling. Dit is een misvatting. Incontinentie kan ontstaan doordat bepaalde lichaamsfuncties niet goed (meer) functioneren. Het kan ook het gevolg zijn van een lichamelijke of neurologische aandoening of van een operatie. Bespreek met uw huisarts of specialist wat de oorzaak van uw incontinentie is.

Hoe vaak komt incontinentie voor?

Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders heeft te maken met een vorm van incontinentie^1,2. Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen. Veel mensen schamen zich ervoor of zijn bang voor nare geurtjes.

Vormen van incontinentie

Er zijn twee soorten incontinentie: urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie. Beide vormen van incontinentie hebben eigen symptomen. Sommige vormen van incontinentie kunnen worden behandeld.

Welke vormen van urine-incontinentie zijn er?

Er zijn diverse vormen van urine-incontinentie:

Overactieve blaas (OAB)

Bij een overactieve blaas (OAB) heeft u geen controle meer over de blaas en kunt u meestal niet zelf bepalen wanneer en hoe vaak u wilt plassen. U kunt hierbij ook last hebben van matig tot ernstig urineverlies en heel vaak en soms veel moeten plassen. Het komt zowel voor bij de man als de vrouw. Kenmerkend voor een overactieve blaas is het ongecontroleerd samentrekken van de blaasspier of het gevoel hiervan te hebben.

Er zijn verschillende soorten overactieve blaas: zonder of met urineverlies:

• hevige aandrang en vaak moeten plassen (urgency-frequency);
• ongewild urineverlies (urge-incontinentie of aandrangincontinentie).

Meer over overactieve blaas (OAB) en de behandelingsopties

Urge-incontinentie of aandrangincontinentie

U voelt een plotselinge, dwingende aandrang om te plassen, die u niet kunt stoppen. De blaasspier knijpt onverwacht samen en u plast zonder dat u van tevoren gewaarschuwd bent. Vaak is de tijd te kort om nog naar het toilet te kunnen gaan. Zodra u voelt dat u moet plassen, verliest u al urine. U moet heel vaak plassen en soms ook veel plassen in één keer. Mogelijke oorzaken van urge-incontinentie zijn een urineweginfectie, overactiviteit van de blaas, neurologische aandoeningen of dementie.

Meer over urge- of aandrangincontinentie en de behandelingsopties

Urineretentie

Urineretentie is het onvermogen om de blaas volledig of gedeeltelijk te legen. Retentie betekent vasthouden. Als u last heeft van urineretentie, kunt u misschien niet beginnen met plassen. Of als u wel kunt beginnen met plassen, bent u misschien niet in staat om uw blaas helemaal te legen.

Symptomen van urineretentie zijn onder meer: het plassen komt moeilijk op gang, u kunt de blaas niet helemaal leeg plassen, u heeft een zwakke urinestraal die herhaaldelijk stopt, u verliest kleine hoeveelheden urine gedurende de dag, u bent niet in staat te voelen wanneer de blaas vol is, u heeft een opgezette buik, u heeft geen aandrang om te moeten plassen of persen om te kunnen plassen, u moet vaak plassen, u heeft pijn of een branderig gevoel bij het plassen, en/of u wordt 's nachts vaker dan twee keer wakker om te moeten plassen.

Meer over urineretentie en de behandelingsopties

Inspanningsincontinentie of stressincontinentie

Het kenmerk van deze vorm van incontinentie is onvrijwillig verlies van urine en het treedt op als er druk op uw blaas staat, zoals bijvoorbeeld bij hoesten en niezen. Of bij bepaalde inspanningen zoals lachen, tillen, traplopen, rennen of springen. Tijdens deze activiteiten wordt de druk op de blaas vergroot, maar is de sluitspier niet bestand tegen deze druk en lekt er urine.

Het is de meest voorkomende vorm van urine-incontinentie bij vrouwen. Mogelijke oorzaken zijn veranderingen in de plasbuis door bijvoorbeeld een bevalling of de overgang. Bij mannen is een niet goed functionerende plasbuis vaak de oorzaak.

Overloopincontinentie

Bij een volle blaas verliest u ongecontroleerd urine. Door het (te) lang vasthouden van urine kan uw blaas vergroot worden en overgevoelig raken. Hierdoor kan uw volle blaas de druk niet meer aan en ‘loopt over’. Overloopincontinentie komt meestal voor bij oudere mannen met een vergrote prostaat.

Gemengde incontinentie

Bij gemengde incontinentie heeft u zowel de symptomen van inspanningsincontinentie als als urge-incontinentie. De combinatie komt vooral voor bij vrouwen. Vrouwen die last hebben van aandrangincontinentie, hebben in de helft van de gevallen ook te maken met stress-incontinentie. Het urineverlies dat optreedt bij inspanning begint dan met een sterke en plotselinge aandrang.

Wat is ontlastingsincontinentie?

Bij ontlastingsincontinentie is er sprake van problemen met de darmcontrole die leiden tot onvrijwillig verlies van ontlasting.

Hoe vaak komt ontlastingsincontinentie voor?

In Nederland zijn er ongeveer 100.000 mensen met ontlastingsincontinentie².

Welke vormen van ontlastingsincontinentie zijn er?

Er zijn diverse vormen van ontlastingsincontinentie:

Ontlastingsverlies

Als u last heeft van ontlastingsverlies, ook wel fecale incontinentie genoemd, betekent dat dat u geen controle heeft over uw ontlasting. U verliest onvrijwillig vaste of vloeibare ontlasting. U kunt niet zelf bepalen wanneer en hoe vaak u naar de wc gaat. U kunt bijvoorbeeld geen aandranggevoel meer hebben of u kunt het niet meer ophouden. Bij sommige mensen treden deze verschijnselen gecombineerd op. Dan kunt u last hebben van matig tot ernstig verlies van ontlasting.

Andere symptomen zijn jeuk, pijn en irritatie voelen bij/rond uw anus, niet kunnen voorkomen dat u winden laat, of slijm verliezen uit uw anus.

Meer over ontlastingsverlies en de behandelingsopties

Anale incontinentie

Als u last heeft van anale incontinentie betekent dit dat u behalve uw ontlasting (fecale incontinentie) ook windjes niet goed kunt ophouden. Dit kan in een lichte of ernstigere vorm optreden.